Szlachta w Panu Tadeuszu

1483 Jednak nie można zapomnieć, że to z tej grupy wywodzi się jedna z najważniejszych postaci poematu – Maciek nad Maćkami Dobrzyński. Mimo że jest to przedstawiciel szlachty zagrodowej odbiera honory największych gości Sędziego. Ukazany jest w utworze jako głos wielkiej mądrości życiowe – ludowej i praktycznej. Do niego udają się po radę inni Dobrzyńscy. To on, jako jeden z pierwszych sprzeciwia się planom Gerwazego i to on, jako jedyny, dostrzega niebezpieczeństwo zbytniego zaufania potędze i dobroci Napoleona. Jak pokazały losy Polski, miał on niestety rację. Jest to jedyny głos mącący sielankowość Soplicowa, ale zostaje zakłócony i odsunięty. Dzięki swej inteligencji i zmysłowi przewidywania przewyższa świadomością wszystkich pozostałych bohaterów, jednak nie dane jest mu im przewodniczyć.



Kluczowa dla charakterystyki zbiorowości szlacheckiej jest scena bitwy. Wtedy właśnie szlachta ukazuje się taką, jaką sobie ja założył Mickiewicz. Jest ona zbiorową siłą, która w obliczu realnego niebezpieczeństwa potrafi się zjednoczyć, odrzucając wzajemne niesnaski. Taką właśnie szlachtę apoteozował poeta w swoim utworze, widząc w niej jedynie możliwość ocalenia polskości w obliczu niewoli narodowej. Szlachta bowiem zjednoczyła się przeciwko bardzo konkretnemu wrogowi – Rosji.